Świetlica szkolna
Rozpoczynający się tydzień będzie poświęcony zwyczajom ludowym związanym ze św. Andrzejem
Życiorys
Andrzej pochodził z żydowskiej rodziny rybackiej z Betsaidy nad Jeziorem Galilejskim (Jezioro Tyberiadzkie; również Genezaret), ale mieszkał w Kafarnaum razem z bratem Szymonem Piotrem i jego teściową. Początkowo był uczniem Jana Chrzciciela. Pod jego wpływem poszedł za Jezusem Chrystusem, gdy ten przyjmował chrzest w Jordanie. Andrzej przystąpił do Chrystusa wraz ze swoim bratem.
Po śmierci Jezusa na krzyżu, jego zmartwychwstaniu i zesłaniu Ducha Świętego na apostołów, Andrzej jako pierwszy głosił Ewangelię w Bizancjum (uważa się, że był pierwszym biskupem konstantynopolitańskim), a następnie w miastach Azji Mniejszej, Tracji, Scytii, Grecji, Abchazji i na wybrzeżach Morza Czarnego. Legenda głosi, że dotarł aż do ujścia Dniepru, popłynął w górę rzeki i ok. roku 40 przybył na wzgórze, na którym później zbudowano świątynię, a wokół powstało miasto Kijów.
Śmierć męczeńska
Za swe nauki apostoł Andrzej został skazany na śmierć męczeńską, którą poniósł w greckim Pátrai (obecnie Patras), według różnych źródeł, w 62, 65 lub 70 r.
Rozpięto go na krzyżu mającym kształt litery X. Jest to pierwsza litera słowa „Chrystus” w języku greckim od Χριστός, 'Christos' (Pomazaniec). Krzyż został później nazwany krzyżem świętego Andrzeja.
Kult
W Cerkwi prawosławnej oraz w katolickich Kościołach wschodnich św. Andrzej obdarzany jest wielką czcią, jako jeden z głównych świętych (analogicznie w Kościele rzymskokatolickim taką czcią obdarzony jest Święty Piotr).
Kult w Polsce
W Polsce, w okresie od XI do XVI wieku, wybudowano 123 kościoły pod wezwaniem św. Andrzeja. Kościoły te powstawały przede wszystkim na Śląsku i w Wielkopolsce. Obecnie są 132 kościoły i kaplice (w tym 97 kościołów parafialnych) oraz 296 wizerunków św. Andrzeja Apostoła. 115 miejscowości wywodzi swoją nazwę od imienia Andrzej (stan na 2008 r.).
Patronat
Święty Andrzej jest patronem:
- narodów słowiańskich,
- państw i krain: Szkocja, Grecja, Rosja, Hiszpania, Niderlandy, Burgundia, Bitynia, Niemcy, Prusy, Szlezwik, Luksemburg,
- miast: Neapol, Mantua, Pont, Agde, Baeza, Bordeaux, Brescia, Brugia, Hanower, Orange, Pesaro, Rawenna i Rochester.
Jest także patronem małżeństw, podróżujących, rybaków, rycerzy, woziwodów, rzeźników. Orędownik zakochanych, wspomaga w sprawach matrymonialnych i wypraszaniu potomstwa.
Dzień obchodów
Święto liturgiczne Andrzeja Apostoła w Kościele katolickim oraz anglikańskim i ewangelickim, obchodzone jest 30 listopada.
W Anglii i Szkocji święto przeniesienia szczątków obchodzone jest 9 maja.
- 30 listopada,
- 24 lipca (dzień wielu cudów),
- 23 sierpnia (dzień jednego cudu).
Relikwie
W 356 r. relikwie apostoła przewieziono z Patras do Konstantynopola i umieszczono w świątyni Apostołów. W czasie IV Krucjaty, gdy krzyżowcy zajęli miasto, zabrali je ze sobą i przewieźli do Amalfi w pobliżu Neapolu. W roku 1208 szczątki św. Andrzeja zostały pochowane w krypcie katedry w Amalfi. W połowie XV wieku papież Pius II polecił głowę świętego przewieźć do Rzymu, gdzie spoczywała w bazylice św. Piotra do 1964, kiedy to Paweł VI 25 września zwrócił ją do Katedry św. Andrzeja w Patras na Peloponezie, gdzie św. Andrzej poniósł męczeńską śmierć.
Prawa ręka apostoła znajduje się w Bogojawleńskim Soborze Katedralnym w Moskwie. Jego relikwie znajdują się również w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Aberdeen (Szkocja), w kościele środowisk twórczych w Warszawie (Ekumeniczne Sanktuarium św. Andrzeja Apostoła w Warszawie), także w bazylice w Olkuszu, gdzie pojawiły się wcześniej niż w Warszawie oraz w Nawarzycach (woj. świętokrzyskie).
Atrybutami są: krzyż św. Andrzeja w kształcie litery X, księga, ryba, sieć.
Przysłowia
- Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży sto dni śnieg w polu leży,
- Na święty Jędrzej szukają baby przędzy,
- Kiedy na Andrzeja poleje, poprószy, Cały rok nie w porę rolę moczy i suszy
- Na świętego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja.
JĘDRZEJKI
WRÓŻBY ANDRZEJKOWE
W wigilię Św. Andrzeja, patrona dziewic, która oddzielała okres konkurów, zapowiedzi i wesel od adwentu, jako czas przygotowania się do Świąt Godnich, młodzież wiejska, a szczególnie dziewczęta gromadnie organizowały „jędrzejkowe wróżby ”, zwane „JĘDRZEJKAMI ”. Wróżb tych nie traktowano tylko jako listopadową zabawę, ale przywiązywano do nich duże znaczenie. Wróżby dotyczyły sprawy najważniejszej dla młodego człowieka: zamążpójścia lub ożenku. Los dziewczyny wiejskiej nie był do pozazdroszczenia, dlatego też zamążpójście było dla niej nadzieją na odmianę losu, który mógł okazać się łaskawszy niż był dotąd. Nikt inny niż patron panien raz w roku może uchylić rąbka tajemnicy. Wróżby więc przygotowywały dziewczęta starannie, a na znaki oczekiwały z obawą i drżeniem serca, bo wierzono, że „Jędrzejkowe wróżby to do siebie mają, że jak wyjdą, wszystkie się sprawdzają” albo „Święty Jędrzej wam powróży, to czas panną nie będzie dłużyć”.
https://www.youtube.com/watch?v=qVBV4SVLjbs
Historia
"PASIERBIOCKI"
SKO
