Szkolna świetlica - Fabryka świątecznych zabawek
Podłaźniczka zamiast choinki
Czym więc dekorowano domy na Boże Narodzenie, zanim trafiły do nas świąteczne choinki? Do podstawowych ozdób należały podłaźniczki (inne ich nazwy to: podłaźnik, rajskie drzewko, boże drzewko, sad, jutka, a także wiecha – ta ostatnia nazwa przetrwała w tradycji związanej z budową domu).
Podłaźniczka to gałąź lub czubek iglaka – świerka, sosny, jodły. Była ona wieszana pod sufitem („u powały”) i pięknie dekorowana. Ubierano ją naturalnymi ozdobami: jabłkami, orzechami, ozdobami ze słomek, a w późniejszych czasach – także wykonanymi z papieru i kolorowej bibuły. Ważną ozdobą podłaźniczek były także tak zwane „światy” czyli dekoracje robione z opłatków.
Podłaźniczka to piękna i tradycyjna dekoracja świąteczna. Zdobiła domy znacznie wcześniej niż choinki. Warto o niej pamiętać i dziś, przystrajając dom na Święta. Fot. Katarzyna Georgiou
O podłaźniczce warto pamiętać
Tradycja podłaźniczek przetrwała do całkiem niedawnych czasów, najdłużej w południowej i wschodniej Polsce. Warto o niej sobie przypomnieć, bo to piękna ozdoba bożonarodzeniowa. W przeciwieństwie do pozostałych tradycyjnych dekoracji, jest ona niemal tak samo łatwa do ubrania i przygotowania, jak choinka.
Podłaźniczka ma również pewne zalety praktyczne. Ponieważ to wisząca ozdoba, powinny docenić ją szczególnie rodzice raczkujących dzieci, czy właściciele tych kotów i psów, których temperament utrudnia posiadanie „tradycyjnej” choinki. Podłaźniczkę można udekorować też choinkowymi bombkami, ale pamiętajmy o naturalnych ozdobach.
Polecamy też: Świąteczne dekoracje z łąki, lasu i ogrodu - pomysły i inspiracje
Snop zboża w kącie lub przy stole
Inną popularną ozdobą był Diduch, czyli Dziad. Był to snop zboża, najczęściej pszenicy, owsa lub żyta. Wiązano go z pierwszych kłosów ściętych w czasie żniw. Na Boże Narodzenie taki snop wnoszono do domu i ustawiano – koniecznie kłosami do góry – w izbie, gdzie zasiadano do Wigilii.
Niekiedy Diducha stawiano przy samym wigilijnym stole, albo w kącie pomieszczenia skierowanym na wschód. Snop miał stać w domu przez około 12 dni, czyli pozostawał w nim do Trzech Króli. Potem był palony. Dodajmy, że Diduchem ozdabiano nie tylko chłopskie chaty, ale i dwory, a np. w Łódzkiem zwyczaj świątecznego snopka był praktykowany jeszcze całkiem niedawno.
Pająki ze słomy na Święta i nie tylko
Popularną ozdobą były także tzw. pająki. Dekorowano nimi domy nie tylko na Boże Narodzenie, ale także inne święta. Pająki miały przeróżne kształty. Najczęściej wykonywano je ze słomek, tworząc nieraz bardzo skomplikowane przestrzenne i ażurowe formy. Przetykano je kolorowymi bibułkami, tasiemkami, włóczką, ozdobami z papieru itp. Niektóre tego typu pająki przypominają ozdobne żyrandole, inne współcześnie mogą się kojarzyć z modelem związku chemicznego.
To Cię zainteresuje: Jakie znaczenie i zastosowanie ma jemioła
Pająki mogły mieć również postać mniejszych i większych tarcz plecionych ze słomy. Takie pająki również wieszano pod sufitem, często nad stołem, przy którym jedzono wieczerzę. Inna wersja pająka to ozdoba sufitu w postaci taśm, czy girland, rozchodzących się promieniście od centralnego punktu sufitu.
Dekoracje świąteczne – zdobią, chronią i przynoszą szczęście
Obecnie ubierając choinkę na Święta, staramy się, żeby po prostu ładnie wyglądała, bo to przede wszystkim ozdoba. Ale dawniej dekoracje świąteczne miały znacznie głębsze znaczenie.
Ogólnie – miały zapewniać dostatek, szczęście, zdrowie, udane plony i wszelkie powodzenie. A jednocześnie chronić dom przed każdym złem, czy to chorobami, czy innymi nieszczęściami. W najstarszej tradycji słomiany Diduch oznaczał też przodków (stąd jego inna nazwa „Dziad”), którzy w symboliczny sposób dołączali do wieczerzy. Ale snop i słoma miały też symbolizować m.in. ubóstwo narodzin Jezusa.
Historia
"PASIERBIOCKI"
SKO
